Yönetim devrimine ihtiyaç var

Artık sıkıldım. Kör göze parmak sokmak lazım.

Galatasaray’ın maddi durumunda sıkıntı mevcut. Bu gerçeği gözünüzü kapatarak yapılan her eleştiri temelsiz olacaktır.

Başkan Dursun Özbek’in futbol bilgisi ve yönetim becerisi eleştiriye açık ve kusurlu olsa dahi taşın altına elini koyduğunu bilmenizde fayda var.  Bu ismin burada olmasının tek nedeni de budur. Duyduğumuz, bildiğimiz kadarıyla kişisel servetini dahi işin içerisine sokmuş. 

Bakın Galatasaray’ın genel problemi her zaman bu olmuştur: Kulüp son 20 yılda kazanılan üst düzey başarılara ve rakipleri ile arasındaki kupa farkını kapatıp başarı elde etmesine rağmen maddi açıdan sürekli kötü yönetildi. Ve her zaman kurtarıcı başkan adayı-zengin kongre üyesi aranıldı ve bulup başa getirdik. 

Ünal Aysal’ın bırakın Galatasaray’ı, futbolla olan ilişkisi camianın maddi imkansızlıkları nedeniyle doğdu. Hatta kulübe AİG zamanı gereken sıcak para için aranılan zengin olunca bir şekilde bulunup üye yapıldı. Her gelen başkan “bir yere kadar” elini taşın altına koydu ve fakat aynı insanlar sportif yönetim konusunda arka planda kalmayarak işyapmaya kalkıp beceriksiz olduklarında ise işler sarpa sardı. Reklam anlaşmaları, borsa, faiz, kur derken iyi işler çıkaran bu zengin başkanlar “yanlış sportif kararlarla” buradan kazandıklarını çöpe atarak Galatasaray’ı borçlu alıp borçlu bıraktılar. Hatta daha da kötüye gidince yine bunları toplayacak bir Galatasaray zengini kulübe gelmek zorunda kaldı. Bir reklam anlaşmasından senede 5 milyon euro kazanırsan ekstra iş yapmış ve kulübe fazladan bir milyon euro kazandırmış olursun diyelim ama tek bir maç dahi verimli olmayan oyuncuya 4.5 milyon euro bonservis ve her sene 1.5 miylon euro verirsen, o reklam anlaşmasındaki işbilirliği çok işe yaramaz. Aldığın reklam anlaşması yanlış bir oyuncunun ancak bonservisini karşılıyor bugün. İş büyüdü, piyasa farklılaştı ve bunun farkına ne kadar erken varırsak o kadar iyidir.

Bu ne demektir?

Galatasaray gibi bir markanın yönetimi için sıklıkla çok büyük işadamları aranıyor. Anlaşmalar, faizler, borçlar, tesisler..  İşbilir kişi arıyorsunuz çünkü bu işleri kendi şirketlerinde daha önce yönetmiş, tecrübesi olan insanlar. Gelin görün ki aynı insanların “kardeşini” atayacak kadar önemsemedikleri sportif kararlarla camiayı uğrattıkları zarar çok daha fazla. Burada en son eleştirilen insan ise Dursun Özbek’tir. Mesele sistemin kendisinin kusurlu ve sorunlu oluşu. 

Size çok net bir örnekle durumu daha iyi anlatabilirim.

Wolfsburg’un yıllık geliri bir ülkeyi satın alır. Premier lig’in tamamını toplasanız erişemezsiniz. Son dönemde yaşanılan skandal ve sonrasında çıkan haberler sonrası konuşulan rakamlara bakınca ne demek istediğimi anlarsınız. Bu oldukça zengin ve şirket yönetme konusunda hali hazırda “ustalaşmış” isimler BİZİM GİBİ KULÜBÜ yönetmiyorlar! 

Dayısını, bacanağını, eniştesini göreve atamak gibi saçmalığa ise hiçbir şekilde girişmiyorlar. 

Görevde kalma süresi beş altı maça bakan ve daha çok anlık kazanca yoğunlaşmış teknik direktörlere de bırakmıyorlar. 

SID’in Avrupa’nın 80 üst düzey futbol kulübünü baz alarak  yaptığı araştırmaya göre üst düzey liglerde teknik direktörün ortalama görev süresi 1.2 yıl olurken teknik direktör ve sözleşmeli futbolcuları yöneten sportif direktör-CEO-menajer’lerin görev süresi ise ortalama 5.1 yıl.  Teknik direktörler yine aynı araştırma şirketinin verilerine göre sadece yüzde 9.8'i  sözleşmelerini tamamlarken bu oran CEO-Sportif direktör-Menajerlerde yüzde 64.9!

İki ya da üç yılda bir -o da en iyi ihtimalle- başkanı değişen bir takımın 5 yıllık bir sportif yönetim kurulu başkanı olabilir mi? 80 üst düzey kulübün ortalaması "başkanlık" sisteminde gerçekleşemez!

Uzun vadeli kazancın anahtarı kulübün teknik direktöründen futbolcusuna kadar yönetecek doğru ismi bulmaktır.  Yazının özeti bu ismin başkan seçiminden çok daha önemli olmasıdır kısaca. Bu ismin başarısı maddi olarak dahi yönetimin başarısından daha fazla etki edecektir. T

Wolfsburg bunu yapınca ne kazandı?

Klaus Allofs kararları verdi. Kim teknik direktör, hangi oyuncu.. Önce  işbilir bir teknik direktörü(Hecking) göreve atadı. Bu adam Almanya’da üst düzey sadece Aachen, Hannover ve Nürnberg gibi takımları çalıştıran değeri verilmemiş bir idim:Dieter Hecking. Aynı Allofs  Chelsea’de Mourinho’nun istemediği, Dortmund’da ise Klopp’un istemediği iki oyuncuyu kulübe kazandırdı. İvan Perisic ve Kevin De Bruyne. İki yedek futbolcudan 100 milyonun üzerinde bonservis kazandırdı. Teknik direktör için Ancelotti ile uğraşmadı, Pellegrini demedi, Hecking’i getirdi ve onun başarı kazanacağı koşulları oluşturdu.

Başka şekilde anlatayım: Başkanın kardeşini getirerek yapabileceği bir iş değil. TEKNİK BİR KONU, UZMAN İSTER: ikincisi.. Yönetim kurulu muazzam işler yaparak kulübe ekstradan 100 milyon euro para kazandıramaz! Gelecekte bu faizdir, x'dir, Y'dir işleri yapacak olan "başkan ve yönetim kurulunu"  değil bu işler için gereken uzmanı(sportif direktör, menajer) kongre oylarıyla seçmelidir. Önemi günden güne büyüyecektir.

Başka bir örnek ki yüzlerce var.

Schalke’nin sportif direktörü Horst Heldt’dir. 2007 yılında dünyaca ünlü Trapattoni’nin görevine son verip Armin Veh’i başa getirdi. Gomezli, Hilbertli, Beckli kadroyla Almanya'da Bundesliga şampiyonu oldu Stuttgart. Aynı adam Schalke gibi zirve bir kulübün kurtuluş recetesi olarak ilk defa Bundesliga’da takım çalıştırıp yetmezmiş gibi onu düşüren Andre Breitenreiter’ı takımın başına getirip son 44 yılın en iyi sezon başlangıcına imza attı.

Bu eylemleri kongre oylarıyla seçilmiş başkan, yönetim kurulu üyeleri yapabilir mi?

Allah aşkına sizin vizyon dediğiniz nedir? Van Persie’yi getirmek midir?

Dile dolanmış bir Vizyonsuz, Çapsız eleştirisi.  Dünyanın en haksız ve en saçma eleştirisi yapılıyor Hamza Hamzaoğlu'na. Nerede  “büyük yıldız oyuncu” alımı tek başına vizyonu beraberinde getiriyor? Futbolu bilmeyen, bir izleyici olarak dahi futbol bilgisi tartışılır olan bütün zengin iş adamlarının yaptığı iş, ortaya koyduğu “vizyon” haberlerden duyduğu bir kaç ismi ederinden fazla verip kulübe kazandırmak. 

Asıl çapsızlık budur.

 Jürgen Klopp 2010 yılında pek çok oyucuyu alamadı. 5 milyonu geçen bonservisli oyuncu yasaktı. Nurilerle, ismi cismi duyulmamış 21 yaşındaki 8 oyuncuyla masal yazdı adam.  Malaga battı, en iyi oyuncularını sattı ama Pellegrini ofsayttan uzatmanın uzatmasında gol yemese Şampiyonlar Ligi Şampiyonu olacaktı neredeyse gibi gibi.

Vizyon nedir yahu? Üstelik ederi çapı belli bir ligde Sneijder, Podolski, Muslera elinde varken vizyonsuzluk suçlaması biraz komik değil midir? En ağırı da koşulları Dursun Özbek'ten de öteye giden zincirleme hatalarla oluşmuş ortamın sonucunu "vizyonsuzluk" diye bir teknik direktöre yüklemek değil midir?

Bakın arkadaşlar.. Durum benim anladığım kadarıyla şudur: Para yok. UEFA’dan ceza tehlikesi  HALA çok büyük. Teknik direktöre kalan sadece yönetimin ona sunduğu çok cüzzi miktarlara iyi oyuncu almaktır. Hamza Hoca’nın yaptığı eline verilen bütçeyle profesyonel bir scout ağı kurarak Carole’ları, Denayer’ları, Rodriquez’leri bulmaktır. İki ihtimali vardı: İstifa ya da bu koşullarda verimli olacak oyuncu bulmak. İkincisini seçti. O koşullara göre bulunan oyunculara bakınca baya da vizyonludur. İşbilir'dir.

Hamza Hamzaoğlu..

..teknik yanlışlar yapabilir, hatalı oyuncu değişiklikleri ya da taktiksel hatalar.. Lakin kulüp yönetimi açısından bugüne kadar yanlışı sandığınız kadar yoktur. Varsa bir yanlışı her zaman kişisel kariyerinin önüne camianın çıkarlarını koymasıdır. (Akhisar'da da uzun süre transfer yapmadı, olur da kulüp düşerse altında kalkamaz amatöre kadar gider diye)

 Olur da  –kesinlikle bu dönemde hata olur-Galatasaray’dan ayrılırsa, belki sonradan yapacağı açıklamaları sonrası çok daha iyi anlaşılacaktır ve fakat iş işten geçer o  zaman. Galatasaray taraftarı çok daha bilinçli olmak zorundadır. Dışarıdan görünen tabloyu daha iyi okumak durumunda. Hamza Hamzaoğlu’ndan bağımsız gelişen transfer sürecini bu kadar yanlış okuyup değerlendirme hatasına düşülmemeli.

Kabul edilmeli ki birbirlerinden bağımsız bir kitlede oluşan “ortak” bir fikir varsa bu daha çok bu kitleyi idare etmesi gereken kurumun yönetim problemidir. Galatasaray kulübü kendisini ifade etme ve taraftarların algısında nasıl yer edeceği konusunda son derece bilinçsiz ve hatalıdır. Tek çözüm şeffaf olmaktır. Eğer var olan koşulları taraftarlara iyi bir şekilde anlatırsanız bu samimi taraftar üçüncü lig oyuncusuna tapar, transfersizlikte bile takımın arkasında durur.

Galatasaray çağ atlamak istiyorsa.. Diğer bütün rakiplerinden çok daha kurumsal ve avrupai bir yönetimle iş yapmak istiyorsa bugünkü sistemi kaldırıp çöpe atmalıdır. Avrupa modelini ne kadar erken kendimize örnek alırsak o kadar yol almış oluruz.

Bazıları Hamza Hamzaoğlu'nu yetersiz bulabilir. Bazıları daha başka teknik direktörleri de düşünebilir. Bunlar teknik konudur, başka bir alanda tartışılır. asıl tartışılmsı gereken konu ise son dört yılda üçüncü şampiyonluğunu kazanan ve geliri çok yüksek Şampiyonlar Ligi'ne 3 kez katılıp ikisinde grup aşamasını geçip birinde çeyrek final oynayan bir takım bugün bu ucuz transferlere neden zorunlu bırakılmıştır? Tüm mesele taraftar olarak bunun hesabını sormaktır. Bu da sistem sorunudur. 

Bir anlaşma olur, kulübün kasasına maksimum ekstradan iki milyon euro girecektir. Çok büyük haber, günlerce konuşulur. İki yanlış futbolcu ve teknik direktörün camiaya zararı ise minumum 30 milyon eurodur arkadaşlar. Sistemi doğru bir şekilde yeniden dizayn etmezsek önümüz çok karanlık. Futbol endüstrisindeki gelişim artık banka faizlerini aştı. 

Sistemin kusuru aynı zamanda Adnan Polat gibi camiaya ekonomik açıdan çok iyi işler yapmış başkanları da yiyor. Çünkü iki birbirlerinden farklı işler aynı pota altında eritiliyor. Çok emin bir şekilde şunu yazıyorum, bugün olmasa yarın olacak olandır.

Neler yapılması gerekir? Madde madde..

-Yönetim kurulu üyeleri en fazla 8 kişi olmalıdır. Bu sayının azlığı aynı zamanda bu konumun değerini yükseltecektir zira değeri yükselen konum kulübe değer katacaktır bir aşağıdaki madde ile beraber.

-Yönetim kurulu üyeleri, kulübe destek veren büyük sponsorların yetkili kişileri olmalıdır ve tek tek seçilmelidir.

-Başkan tek başına ve sadece kendisi olarak kongrede seçime gider.

Açıklama: Avrupa’da bu işler böyle. Çünkü Avrupa’da kulüplerdeki bu iş adamları operasyonel iş yapmaz. Aptal mı adam? Nerden bilsin Perisic’in değerini? Kulübe sponsor olduğu için yönetimde hak sahibidir. O kulübün maddi-manevi değerinin artmasıyla bire bir çıkar ilişkisi içerisindedir. Tek derdi kulübün iyi bir şekilde yönetilmesidir. Dolayısıyla bu değerli konuma atanacak insanlar adı “yönetim” kurulu olsa da gerçekte işlevi “denetleme” kuruludur. Yöneticileri denetler. İşlerin iyi gitmesini ister zira çok ciddi miktarda yatırımı söz konusu.

-Başkan ve yönetim kurulundan bağımsız bir sportif yönetim oluşturulmalı. 

Teknik direktör de bu sportif yönetimin bir parçasıdır. Başkanı olur.(Karl Heinz Rummenigge) Teknik direktör ve oyuncu sözleşmeleriyle ilgilenen sportif direktörü olur.(Matthias Sammer). Finansal açıdan yapılacak yatırımlarda söz sahibi olan mali işler sorumlusu olur. Tüm mesele bu kulübü yönetecek bu dört beş “uzman” insanı bulmaktır.

-Tek tek seçilen yönetim kurulu üyeleri ve başkan bu oluşturulan sportif yönetimi “denetler”. Başarısına göre görevden alır ya da görev süresini uzatır. Bunun dışında görünür olan bu işbilir uzman insanlardır. 

(Örnek sportif yönetim kurulu: Hakan Şükür, Tugay Kerimoğlu, Mali işler Uzmanı, Teknik direktör)

-Bunlar olduktan sonra isterseniz iki yılda dört kere başkan değiştirin. Bu teknik direktör ve sportif yönetimi bağlamaması gerekir. İstikrarı bu şekilde korursunuz. Ancak herhangi bir zamandaki başkan üst üste hatalı teknik direktör ve oyuncu transferi gerçekleştiren bir yönetimi tasviye edip yerine yenisini oluşturabilir. En az iki üç yıllık başarısız bir süreci kapsar.

-Bu sistemin en önemli artısı: Bilmem ne şirketinin  CEO’sunun basın sözcüsü, futbol şube başkanlığı, teknik direktör arama ve bulma çabası içerisine girmemesidir. Doğru oyuncu ve teknik direktör ile beraber kulübün kasasına girecek olan milyon euroları hiçbir yönetim ekstradan alacağı reklam anlaşması ya da düşürdüğü faizle camiaya kazandıramaz. BU gerçeğin farkında olmak ..