2 Nisan 2014

Cinnet


Ot Dergisi'nde Angutyus'un Cinnet başlıklı yazısı. İçerisindeki pek çok ayrıntıya katılmamakla beraber buraya aldım zira yurt dışında bir dönem kalmış bir insan olarak benzer şekilde bir dönüşüm yazısı yazmayı da düşünüyorum. Nihayetinde Marx'a kulak verip "İnsanı biçimlendiren içerisinde bulunduğu toplumsal koşullarıdır" önermesinin gerçekliğine önce burada sonra da benim yazımda görebilirsiniz.. Rahatsız eden ufak tefek detayları olsa da keyifli ve en önemlisi samimi bir yazı. 

CİNNET

Ben hep hizmet sektöründe çalıştım. Hizmet ettim insanlara. Paramı ödediler; boklarını temizledim, kusmuklarını temizledim, gün oldu içip içip bana küfür ettiler, gülüp geçtim. Neden? Ben bu mesleği okulunda ya da kitaplarında okumadım. Çekirdeğinden, ustalarımdan öğrendim. Komiyken yemekleri biraz soğuttum diye garsonumdan bacaklarıma yediğim tekmelerin izi halen durur.  Hizmet benim işim. Ne yapalım? Çapım ona yetiyormuş demek ki.  Ne gücendim, ne kırıldım. Ne de “ekmek parası” diye kendimi avuttum. Garsonluk, barmenlik, aşçılık yaptım yıllarca. Severek yaptım, mutlu oldum.  Bu meslekler sayesinde adını bile hatırlamadığım, sayısını bile unuttuğum onlarca ülke gördüm. Irak bizim aktrisleri, yıldızları, Tom Cruise’dan tut Angus Young’a kadar bir çok adamın yanında durdum. Ben Slash ile muhabbet bile ettim.  Kimselere muhtaç olmadan, ne merde ne namerde eyvallah etmeden ekmek paramın peşinden koştum.

Ben okulumu, evimi, vatanımı, anamı, babamı bıraktım da yollara düştüm. Ne bileyim aga sevdim işte. Tek hayalim iyi bir garson olmaktı, oldum. Sonra barmen olmaktı, oldum. Sonra aşçı olayım dedim, onu da oldum. İtalya, Fransa, Amerika’da şarap eğitimi bile aldım. Lafın kısası; gidebileceğim yere kadar gittim. Dil öğrendim mecburen. Bir defasında barmenken içip içip karısını çekiştiren bir adamın “Picasso ressam olmasaydı da yazar olsaydı, nasıl bir tarzı olurdu?” sorusuna cevap bulmak için Picasso’yu ve modern sanatı inceledim. Ankara’daki Cambo İnegöl köftecisinde başladım bu hizmet sektörüne. Pavyonlar, oteller derken en son Miami.. Hızımı alamadım, gemilerde çalıştım. O ülke senin bu ülke benim dolaştım durdum. Bitmezdi de, bitmesi gerekti mecburen emekli oldum. Bir ömür beden ile çalışınca sağlık sorunları çıkıyor ortaya. O taşıdığım tepsiler, sırtıma yüklendiğim kasalar ve hizmet ettiğimiz insanların yüzlerini güldürebilmek için servis anında panik halinde bize öğretilen her türlü kuralı hiçe sayıp canımızı dişimize taktığımızdan birçok bedensel sorun çıktı ortaya yıllar geçtikçe. Benim belim iki yerinden kaymış. Neyse, bıraktım bu işleri mecburen. Yıllar sonra döndüm geldim ülkeme. Benim ülkem burası.  Buraya aitim ben, nereye gidecektim ki?

Ben bunları neden anlatıyorum? Kısacık ömrünü hizmet sektörüne adayan insan, bu meslekte hiçbir bok öğrenmezse incelik öğrenir, kibarlık öğrenir. Hizmet ettiğin insana karşı kibar olmak zorundasın; gülümsemeyi bilmen gerek, dertleri tasaları bir tarafa atıp iyi niyetli olman gerekir her şeyden önce. İlk zamanlar mecburiyetten olsa bile sonradan bir yaşam tarzı oluyor bu. Nasıl ki yıllarca memuriyet yapmış bir adam emekli olunca bile her sabah tıraşını oluyor, aynen öyle.

Sekiz sene oldu döneli amına koyduğumun memleketine. Ağzımın içi lağım gibi, her an birisine tekme tokat girecek gibi oldum. Sekiz sene lan, amına koyduğumun sekiz senesi beni manyağa çevirdi. İsyanım buna. Ha diyeceksin ki “lan küfür her şeyi hallediyor mu?” sen de haklısın, halletmiyor da.. Bak arkadaşım, ben on yaşındaki çocuğa “abi” diye lafa başlayan, beş yaşındaki kız çocuğuna “ablacığım” diye hitap eden adamım. Şimdi babam, dedem yaşındaki adamlara ana avrat küfür etmek ile geçiyor günlerim. Delirttiniz lan beni!

On beş yaşında elim ekmek tutmaya başladı benim. Babamdan harçlık almayı bıraktım daha çocuk denilecek zamanlarımda. Kendi ekonomik özgürlüğümü elime aldığımda, daha on sekizinde bile değildim. Kimselere de eyvallah etmedim.  Gittim paşa paşa askerliğimi yaptım, oradan düştüm yollara. Başımda ne ana ne baba ne de beni kontrol edecek, bana yol gösterecek birisi. Şehir, şehir, ülke ülke gezdim. Bırak sabıkayı, bir defa bile karakola gitmiş bir adam değilim.  Kanunlara fazla saygılı olmadım ama kimselere de bir zarar vermedim. Hiçbir ideolojim, siyasi görüşüm olmadı benim. Ben hayatımda oy bile kullanmadım. Beni hiçbir zaman ilgilendirmedi ülkeyi kim yönetiyor… Bana dokunmasın, bana bulaşmasın ne bok yerse yesin tadında geçti benim günlerim. Sonra döndüm geldim buralara.

Sabah bir uyanıyorum; bir gün dış mihrak oluyorum, bir gün çapulcu. Ertesi gün terörist, akşama bir de bakıyorum maşa olmuşum ve daha onlarca hakaret. Babamdan yemediğim fırçayı yiyorum tanımadığım bilmediğim kişilerden. İçim sıkılıyor, canım yanıyor. Sokağa çıkıyorum biraz dertleşeyim diye, eşek kadar adam diyor ki “abi bunlar hep dış mihrakların oyunu”. “Ulan el marsa araç gönderirken damacanaya hallenen, ördek siken bir ülkeyi dış mihrak ne yapsın” diyemiyorum. Sonra biraz yürüyorum, taksiye biniyorum, abi diyor “Biz Osmanlı torunuyuz. Bizden korkuyorlar”. Adamın sıfata tipe bakıyorum. Bırak İtri’yi; Piri Reis’i, Mimar Sinan’ı bilmez bana Osmanlı’yı anlatıyor. Kafamı sallıyorum, abi diyor, “Üçüncü köprü var ya. Bir de havaalanı bitirecek Avrupa’yı” diyor.  Ulan diyeceğim “Alman mühendisler, İsveç iş makineleri ve Avrupa’dan aldığın para ile bitireceksin Avrupa’yı”, susuyorum.  Soramıyorum “En son ne zaman evine et girdi?”. Avrupa meraklısı değilim ama o sürünüyor dediğin Avrupalıların  evinde beslediği köpeğin maması, bakımı, sana ödenen aylık asgari ücret ile kafa kafaya.  Biraz sorgula, biraz araştır.  Dış mihrakmış, evet ben aile tarafından Fransız’ım zaten. Her gece annem, babam ve ben açıyoruz şarabımızı, kahkahalar içerisinde bu ülkeyi nasıl batırırız diye kafa patlatıyoruz. Manyağız çünkü biz.

Lan benim tek keyfim, iki bira alıp televizyonun karşısında haberleri seyretmekti. Bira alırken hesap ediyorum; bir litre bira, bir litre benzinden pahalı. Zaten televizyona bakmak, kafayı sıyırmadan izlemek büyük bir lüks. Oradan kaçıyorum, orada yakalanıyorum. İnternetin karşısına geçeyim biraz, kafa dağıtayım diyorum. Linç edilen çocukları, tekme yiyen kadınları, çocuk tecavüzcülerine işlemeyen adaleti görüyorum. Sokağa çıkıp biraz kafa dağıtayım diyorum, içim yanıyor;yolların pisliği, insanların cinneti, tekmelenen sokak hayvanlarını görünce. Ulan hadi ben eşek kadar adamım, ben sığamıyorum, senin gözüne batıyorum eyvallah, ona da eyvallah da el kadar kedinin sana ne zararı var be kansız, tekme atıyorsun hayvana?

Ben bunları neden anlatıyorum? Sanki senin hayatın, kafana taktıkların benden farklı. Yok aslında güzel bir memleket. Yarısı çöl değil ki “lan burada yaşanmaz” deyip, kaçıp gidelim. Zeki Müren var, Kavun var, Safiye Ayla var, beyaz peynir var. İki duble attıktan sonraher tarafı anason kokan hatıralarımız var. Deniz var, göl var, mangal var. Bir sürü güzelliği var. Ayar olduğum, beni çıldırtan konu bu işte. Böyle güzel bir ülkede, cehennem azabı çekmeyi hak edecek hiçbir yanlış yapmadım ben bu yaşıma kadar. Ne günahım var lan benim? Apolitik olmak istiyorum ben. Babama güvenemedim, bir de kendim gittim baktım seçmen listesine. Ömrümde ilk defa oy kullanacağım, benim hakkım yok mu apolitik olmaya?

Biz hak ediyoruz bu hayatı aslında. En basitinden yine bahar bayramı var. Nevruz mu Newroz mu kavgası var. Bahar bayramı dediğimiz de bir sürü kıllı, göbekli herif ateşin üzerinden atlıyor. Bir de bunun isim kavgası yapılıyor. Bu kimin bayramı? Kürtlerin mi yoksa Türklerin mi? Al işte bir kaya, nereye dayarsan daya! Ulan bayram işte bu, senin olsa ne olur, benim olsa ne? Sanki Rio Karnavalı, Sanki Bavyera Bira Festivali anasını satayım! Bunlar burada senin bayramın kavgası yaparken Brezilya bize sattığı biber gazının parası ile karnaval yapacak.  Türk, Kürt, Alevi, Sünni, Galatasaraylı, Fenerbahçeli, metalci, Müslümcü, ayırt etmeden kafamızı yardıkları, gözümüzü çıkardıkları, gözyaşlarımızı akıttıkları biber gazının parasını sambacı kızlar ile yiyecek adamlar. Ulan diyorsun… Ulan it, bırak kimin bayramı olursa olsun, bunun kavgasını yapacağına daha ne kavgalar var eline küreği alıp dalman gereken. Adamlar götündeki donu aşırmış, git onun kavgasını yap. Sadece para çalmamış. Ömrünü bir sınav için heba eden, gençliğini çürüten çocuğun emeğini çalmış, bu ülke insanının yarınlara dair umutlarını çalmış. Bunu söylersen bir taraf sana “vatan haini” öbür taraf da “faşist” diyor. İlla ki bir taraf olmak zorunda mıyım lan ben?


Sabah ezanı İstanbul’a ne kadar yakışıyorsa, Ankara’ya, Kars’a, İzmir’e, Trabzon’a da o kadar yakışıyor. Hepsinde vazgeçtim; uyku tutmayınca balkona çıkarsın da ezan sesini duyunca gözlerini kapatırsın, içine bir huzur dolar. Bunu çaldılar. Benim huzurumu çaldılar. Benim televizyon keyfimi, benim uykularımı çaldılar. Bilmem kaç yıllık Norveçli komşumun ya da Alman arkadaşımın dertlerini dinliyorum. Geçen gün Finlandiya hükümeti, “içip içip yere çalıkılıyorsunuz diye barların balkonlarında alkol almayı yasaklamış. Adamların dertleri beni çileden çıkarıyor. Kafa göz giresim geliyor, Norveçli amca sadece soğuk olduğu için ülkesinden nefret ettiğini anlatırken.. Sonra ağzım lağıma dönmüş küfür etmekten. Bir de diyorlar ki “cinsiyetçi küfür etmeyin”, ulan bana hayatı böylesine zindan eden adamların bahçedeki saksısına mı küfür edeyim?

4 yorum:

Jules dedi ki...

Merhaba Orhan, twitter'da bu yaziyi postalarken katilmadigin yerler oldugunu belirtmissin. Ben de bir suredir yurtdisinda yasayan biriyim, senin gibi ulkeye donmus birinin bu yazida nerelere katilmadigini bilmek beni mutlu edecektir.

Borges dedi ki...

Kendi bütünü içerisinde haklı ama o bütün içerisinde apolitize olan insanın haklı olmayan isyanı söz konusu. öte tarafdan bütün içerisinde haklı bir isyan.

Celal Abbas dedi ki...

"İnsanı biçimlendiren içerisinde bulunduğu toplumsal koşullarıdır" bu söz bencede kesinlikle doğru.

Jules dedi ki...

Bence icinde bulundugumuz durum kesinlikle apolitiklik degil antipolitiklik. Turkiye'de pekcok evde aksam haberleri izlenir, pekcok eve gazete girer ve insanlar sosyal medya kullanir. Tepkisel bu yazida sunu hissettim, Gezi'den beri suregelen durumun insanlarin apolitik degil meger antipolitik olmasindan kaynakli. Turkiye'de politikanin yapilisindan hoslanmayan, entrikalari anlamakta guclenen insanlar adeta yillarca politikaya sirtini dondu. Hakliligi tartisilir ama durumun bu boyutu da var.